Als zelfs Máxima het doet
22/06/2025
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 25
De kracht van etiquette is niet dat het dwingt, maar dat het fluistert. Het zijn regels die werken zolang iedereen aanvoelt wat hoort – en vooral wat niet. Verschijn je in een smoking aan de lunch of aan het diner met een hoed, dan overtreed je geen wet, maar wel de etiquette.
Er is een merkwaardig verschijnsel dat zich voordoet zodra iemand een kroon draagt: alles wat diegene doet, wordt vanzelf als correct beschouwd. Niet omdat dat per se zo is, maar omdat niemand durft te zeggen dat het níét zo hoort. Legt een royal de vork rechts van het bord? Dan zal er ergens een etiquetteboek herschreven worden. Of de ongeschreven regel van het herenjasje: het onderste knoopje blijft altijd los. Áltijd. Niet omdat het comfortabeler is, maar omdat koning Edward VII dat knoopje gewoonweg niet dicht kreeg.
Royals maken geen fouten, hooguit nieuwe tradities. Al ligt die tijd van volgzaamheid en niet tegenspreken wel achter ons. Net als etiquette voor velen. Voor royals is die code hun tweede huid. Zeker voor koningin Máxima. De Zorreguieta’s mogen dan geen blauw bloed hebben, ze hebben haar wel degelijk geleerd hoe je je beweegt in de hogere regionen van representatie. Juist daarom viel Máxima vorige week zo op.
Op Paleis Noordeinde was ze gastvrouw van een grootse bijeenkomst voor MIND Us, de mentale gezondheidsorganisatie die ze zelf opzette. Beleidsmakers en jongeren, ministers, wethouders en studenten zaten in de Grote Balzaal, met camera’s die achterin alles vastlegden. De minister en staatssecretaris stonden op het podium toen Máxima plots opstond. De ernst was in haar blik te zien toen ze kort daarvoor haar adviseur op de rij achter haar aankeek. Dringend appverkeer en nu werd ze gebeld. Met flinke tred zag ik Máxima de zaal uitlopen, haar iPhone aan haar rechteroor. Geen poging tot onopvallendheid, geen uitleg, geen gebaren van excuus. Gewoon Máxima, met telefoon, de zaal uit. Het was zo opmerkelijk, omdat het zó zichtbaar tegen al het koninklijke indruiste. Geen welopgevoed mens belt tijdens een formele bijeenkomst, laat staan een koningin.
En juist dat maakte het moment glashelder: dit was geen achteloosheid, geen misser, geen ’ik dacht dat het wel kon’ – dit moest iets ernstigs zijn. Dat bleek een uur en negentien minuten later. Persbericht van de RVD: “Prinses van Oranje breekt arm tijdens paardrijden.” Ze zou in het UMC worden geopereerd. Geen levensgevaar, maar voldoende om elke moeder van haar plaats te laten opspringen.
Het incident bevestigt de functie van etiquette: het markeert de uitzondering. Juist omdat iedereen weet dat dit gedrag niet hoort, werd onmiddellijk duidelijk dat er iets buitengewoons aan de hand was. Zou het voor de koningin normaal zijn om tijdens andermans toespraak te bellen, dan had niemand iets opgemerkt. Nu sprak haar gedrag boekdelen. Etiquette werkt zolang de regels zelden gebroken worden. Het effect is des te groter als het dan plots wél gebeurt. Want dan weet je hoe laat het is. Wat misschien nog het meest indruk maakte: ze kwam terug. Na haar vertrek en dat korte, stille telefoontje buiten beeld, keerde de koningin gelaten terug in de zaal alsof er niets aan de hand was. Ze nam haar plek weer in, luisterde verder, glimlachte waar gepast, stelde vragen na afloop – haar gezicht als altijd in de plooi.
Alleen wie goed oplette, had kunnen zien hoe ze bij terugkomst fluisterend de voorzitter op de hoogte bracht. Geen scène, geen drama. De plicht riep, haar huis zat vol mensen. The show must go on en dat is niet altijd gemakkelijk. Pas na afloop vertrok ze naar het zieken huis. “Mijn prioriteiten zijn mijn man, mijn kinderen en Nederland”, vertelde ze me ooit. “Dat weeg ik altijd af.”
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 25, nú in de winkel! Of lees ‘m online. Liever bestellen? Dat kan hier.
LEES OOK
Wat speelt er momenteel bij de royals? Je leest het elke week in de column van Royalty-verslaggever Rick Evers. Sinds 2010 volgt hij het koningshuis op de voet en is regelmatig te zien en te horen op de tv en de radio.
Uit andere media
