Column: Koningskind zonder status
25/10/2025
Deze column verscheen in Weekend editie 43.
Ik ben het nooit eens geweest met hoe koningin Beatrix het destijds aanpakte. In 2001 kwam de nieuwe Wet lidmaatschap Koninklijk Huis, die onderscheid maakte tussen familie en instituut. Logisch, maar de uitwerking voelde geforceerd. Voor die tijd zouden alle afstammelingen in mannelijke lijn prins of prinses van Nederland zijn geworden. Prinses Eloise, prinses Luana… Het had gekund. In plaats daarvan had Beatrix voor de zijtakken een grafelijke titel verzonnen. Het bracht tenminste orde vóór de geboortegolf begon.
De Deense koningin Margrethe deed iets vergelijkbaars, maar dan op het verkeerde moment. Zij besloot pas in 2022 dat vier van haar kleinkinderen hun prinselijke titel zouden verliezen. Dat leidde tot ruzie in de familie en onbegrip bij het publiek. In Engeland lijkt alles goed geregeld. Daar krijgen prominente royals bij hun huwelijk een hertogdom toebedeeld. William werd hertog van Cambridge, Harry van Sussex. Een eer, zolang de hertogdommen blij zijn met hun vertegenwoordiger. York zal dat allang niet meer zijn. Na alle onthullingen over Andrew – van zijn schimmige zaakjes tot de Epstein-affaire – is niet alleen York, maar heel Engeland klaar met hem.
Toch kun je die titels niet zomaar afnemen. In 2022 leverde Andrew onder druk zijn militaire rangen en koninklijke beschermheerschappen in bij zijn moeder. Ook werd toen besloten dat hij zijn predicaat Koninklijke Hoogheid niet langer zou inzetten. In een persoonlijke verklaring liet hij afgelopen week weten dat hij ook de prinselijke en hertogelijke titels niet meer publiekelijk zal gebruiken. Juridisch verandert er niets en blijft hij het alsnog: Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Andrew, de Hertog van York.
Een oud ’Letters Patent’ van koning George V bepaalt dat alle kinderen en kleinkinderen van de regerende monarch prins of prinses én Koninklijke Hoogheid zijn. Dat Koninklijk Besluit stamt uit 1917, toen het Britse hof zich wilde distantiëren van zijn Duitse wortels. Elizabeth II wijzigde het later, zodat niet alleen achterkleinzoon George prins zou worden, maar ook de andere kinderen van William en Kate.
Maar stel dat iemand van die titel áf wil. In Engeland bestaat daar geen regeling voor. In Nederland kan het wel. Wie afstand wil doen van zijn titel, kan emigreren en zijn Nederlandse nationaliteit opgeven: dan vervalt het lidmaatschap van het Koninklijk Huis én de titel prins(es) der Nederlanden. Onder politieke druk zou de koning ook een besluit kunnen tekenen om dat lidmaatschap te ontnemen en daarmee de titel.
In het Verenigd Koninkrijk is zo’n escape er niet. Andrew blijft formeel prins en hertog, of hij nu wil of niet. Hij kan zijn personeel gewoon opdragen hem met een buiginkje Your Royal Highness te blijven noemen – want juridisch blijft hij dat. Het is een wassen neus. De enige echte oplossing is dat koning Charles met de regering nieuwe Letters Patent opstelt die bepalen hoe titels kunnen worden toegekend én ingetrokken.
Zo’n discussie speelt ook in Noorwegen. Over prinses Märtha Louise wordt al jaren gezegd dat ze haar titel zou moeten inleveren, omdat ze besloten heeft haar eigen weg te gaan, zonder op de staatskas te teren en haar brood verdient met commerciële en spirituele activiteiten. Zelf vindt ze niet dat ze daarmee haar prinsessentitel misbruikt heeft. Die is wat haar betreft onlosmakelijk met haar verbonden.
Er is uiteindelijk afgesproken dat ze de titel niet meer zakelijk gebruikt. Toen ik haar daar ooit over sprak, zei ze iets wat bleef hangen: dat ze wel kan kiezen wat ze dóét met haar titel, maar dat niemand kan ontkennen dat ze als prinses is geboren. ’Dat is een feit’, zei ze. ’Je kunt niet van me afnemen dat ik de dochter van de koning ben.’ Een titel kun je misschien teruggeven, maar je afkomst niet.
In Spanje hebben ze daar al eeuwen een mooie tussenweg voor. Alleen Leonor is als toekomstige koningin prinses, haar zus Sofía is infanta, van het Latijnse infans – kind. Koningskind, als koninklijke status.
Bestel je Weekend met meer royaltynieuws hier en lees hier meer columns van Rick Evers.
FOTO: GETTY IMAGES/WPA POOL
Uit andere media
