‘Als Ellen in beeld was, had een film allure’

Jeroen Krabbé herinnert zich Ellen Vogel als iemand die schitterde in alles wat ze deed. “Ellen was een van de grote leading ladies van het Nederlandse toneel na de oorlog. Ze heeft zich ontpopt als de grootste tragédienne van het Nederlandse toneel”, zegt Krabbé.

“Dankzij haar echtgenoot Fons Rademakers brak ze door in de filmwereld, en ook daar schitterde ze in alles wat ze deed. Zodra zij in beeld kwam, had de film allure en stijl.” In Krabbés film 'De ontdekking van de hemel' was Vogel maar kort te zien. “Ze speelde een rol van anderhalve minuut, daarvoor moest ze helemaal naar Spanje reizen. Maar het was het waard – zij weet zelfs in die kleine rol in korte tijd enorm te ontroeren”, zegt Krabbé tegen BuzzE.

Krabbé zag Vogel vorig jaar voor het laatst, op zijn verjaardag. “Ze zag niet goed meer, en de laatste jaren moest ze teksten leren door alles te laten voorlezen. Maar dat weerhield haar er niet van alles te volgen. Ze zat bij elke première nog op de eerste rij en had naderhand altijd pittige maar liefhebbende kritiek voor de acteurs.”

Koninklijk

Dat herinnert ook Daan Schuurmans zich. “Ze bleef altijd contact houden met alle generaties”, zegt de acteur, die met Vogel in 'Bernhard – Schavuit van Oranje' speelde. “Ze zag nog steeds alles en zat altijd in de zaal bij premières. Dat ging dan ook voor aanvang door de kleedkamers: Ellen zit op rij 1, Ellen zit op rij 1!”

Schuurmans koestert warme herinneringen aan de reis die hij met Vogel maakte naar Monaco toen Bernhard – Schavuit van Oranje was ingezonden voor het televisiefestival. “Het was een hele mooie trip. We waren uitgenodigd op het paleis van Albert van Monaco, daar zat ze prachtig te wezen in haar mooie avondjurk. Ze genoot er enorm van en was eigenlijk nog koninklijker dan de gastheer zelf. Dat straalde ze ook uit, als Ellen ergens bij was, had het meteen iets koninklijks.”

Middenin het leven

De laatste keer dat Vogel Schuurmans zag was in de voorstelling Gijsbrecht van Amstel. “Na de voorstelling had ze altijd wel iets te zeggen over je spel. En daar hechtten jonge acteurs ook waarde aan: het voelde toch alsof de koningin een oordeel over je velde.”

Ook Pim van Hoeve, die Vogel regisseerde in Bernhard – Schavuit van Oranje en Beatrix, Oranje onder vuur, vindt het bewonderenswaardig dat Vogel van alles op de hoogte bleef. “Zo zou ik later zelf ook graag oud willen worden. Nog zo midden in het leven staan.”

Sterren van de hemel

“Dat ze fantastisch was om mee te werken, staat buiten kijf”, zegt Van Hoeve. “Maar wat mij vooral is bijgebleven is dat ze zo flexibel en jong van geest was. Je associeert ouder zijn toch enigszins met vastgeroest zijn en in vaste patronen werken en denken. Ze zag bijna niet meer, fysiek was het lastig – ik moest altijd zeggen wie ik was – maar ze speelde nog de sterren van de hemel.”