Niet iedereen is gelijk

28/01/2024

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 4

Door Rick Evers

De Oranjes zijn misschien wel de rijkste royals van Europa. Echt duidelijkheid zullen we daar nooit over krijgen. Wijlen prins Bernhard klom ooit zelf in de pen om het Amerikaanse blad Forbes te corrigeren. Dat sprak over een familievermogen van zo’n 2,1 miljard euro, terwijl het nog geen 215 miljoen zou zijn.

Privé is privé, maar de RVD bevestigde het contact tussen Bernhard en het blad wel. De dienst voegde eraan toe: “Elke bijstelling naar beneden brengt de schattingen dichter bij de waarheid.” We zullen het nooit weten, het is en blijft privévermogen, ook al heeft deze familie dat voor een belangrijk deel aan ’ons’ te danken en aan de uitzonderlijke positie die ze al eeuwen in Nederland bekleedt.

Als het aan een Kamermeerderheid ligt, moet Willem-Alexander belasting gaan betalen over zijn grondwettelijke uitkering. Want, zo stellen velen, daarin moet hij gelijk zijn aan ons allemaal. We krijgen allemaal een blauwe envelop. Er zijn echter wat kanttekeningen. Inderdaad, Willem-Alexander heeft veel vrijstellingen. Als hij van Beatrix erft, hoeft hij daar geen belasting over te betalen. Daar mag iedereen wat van vinden, maar ik vind het een goed idee.

In de loop der eeuwen zijn heel wat landhuizen verkocht en kwamen inboedels van adellijke families op veilingen of rommelmarkten terecht. Bijzondere, eeuwenoude familiecollecties, portretten, besteksets, serviezen of meubels konden niet bijeen worden gehouden omdat geld ontbrak. Familiebezit waar al belasting over is betaald! Erfbelasting zou voor iedereen moeten worden afgeschaft, maar dat terzijde.

De Oranjes maken al een tijd geen gebruik van de BPM-vrijstelling op auto’s met een AA-kenteken. En ze moeten over privé-inkomen, aandelen, onroerend goed (zoals Beatrix Kasteel Drakensteyn heeft en Willem-Alexander De Horsten) en andere inkomsten ’gewoon’ vermogensrendementsbelasting betalen. Als Máxima panty’s afrekent bij de HEMA, krijgt ze niet 21 procent korting op de BTW.

Het gaat in het geval van Willem-Alexander om de 1,1 miljoen die hij per jaar krijgt als salaris, officieel een uitkering genoemd, voor zijn taken als staatshoofd. Dat bedrag is ooit afgesproken en meegegroeid met ambtenarensalarissen. Omdat het uit de schatkist komt, kunnen we daar wel een brutobedrag van maken, zodat er na aftrek van belastingen weer de beloofde 1,1 miljoen euro netto overblijft, maar dan maak je slechts een symbolisch rondje langs de schatkist. Sommigen zeggen: “Heeft hij dat miljoen wel nodig?” Alle onkosten worden op een andere manier vergoed. Neveninkomsten zijn er genoeg: pacht vanuit De Horsten, omzetten van kroondomein Het Loo en aandelen, uiteindelijk is alles te herleiden naar, of te danken aan, zijn positie.

In Engeland krijgt de koning al eeuwenlang zijn inkomsten onder meer uit de opbrengsten van koninklijke landgoederen. Charles betaalt bovendien vrijwillig inkomstenbelasting. Het beste wat Willem-Alexander kan doen, is dat voorbeeld volgen. “Allen die zich in Nederland bevinden, worden toch gelijk behandeld volgens de Grondwet?”, memoreert een briefschrijver in de Volkskrant. Maar al in hoofdstuk 2 van die Grondwet blijkt dat iedereen gelijk is, behalve de koning. Geen van ons mag hem als staatshoofd vervangen, wetten ondertekenen of voorzitter van de Raad van State worden. Wij mogen gewoon trouwen zonder parlementaire goedkeuring. En we krijgen inderdaad ook geen belastingvrij inkomen van de Staat, zoals dat in de Grondwet staat. Maar voordat dat laatste is veranderd, zijn we al minstens weer een keer naar de stembus geweest. En als dat allemaal goed is verlopen en een nieuwe Tweede en Eerste Kamer akkoord zijn, zal Willem-Alexander hoogstpersoonlijk zijn handtekening onder de wet zetten. Hij wel. Want hij is niet gelijk aan ons.

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 4, nú in de winkel! Dit nummer bestellen kan hier. Liever online lezen? Klik dan hier.