Documentaire Hella de Jonge naar het buitenland
06/04/2015
De documentaire Verlies Niet De Moed van Hella de Jonge is de komende maanden veelvuldig op buitenlandse festivals te zien. De vrouw van Freek de Jonge maakte de documentaire nadat zij een paar jaar terug een doos met oude brieven en beeldopnames van overleden familieleden over de Tweede Wereldoorlog vond. Het leidde tot lange gesprekken met haar vader, Eli Asser, die nooit over de oorlog had willen praten.
De film wordt begin mei vertoond op een festival in Macedonië en zal in het najaar te zien zijn in het Anne Frank Center in New York. Ook heeft Hella al een uitnodiging voor een festival in Taiwan. “Verlies Niet De Moed eindigde als achtste bij de publieksprijs van alle films op het IDFA”, legt ze uit. “Dat heeft de aandacht van andere festivals getrokken.”
In Nederland reist De Jonge met haar man Freek tot half mei langs bioscopen en filmtheaters. Na de vertoning vindt een vraaggesprek plaats met de zaal, wat doorgaans veel emoties losmaakt bij de aanwezigen. De documentaire wordt 4 mei uitgezonden op televisie en is vanaf 6 april ook in de winkel verkrijgbaar, samen met een nieuw boek dat De Jonge over het onderwerp schreef.
De Jonge maakte de documentaire toen zij een paar jaar terug een doos met oude brieven en beeldopnames van overleden familieleden over de Tweede Wereldoorlog vond. Het leidde tot lange gesprekken met haar vader, schrijver Eli Asser, die nooit over de oorlog had willen praten. De Jonge besloot er een kunstwerk van te maken. “Ik monteer al vijftien jaar alle shows van Freek, dus ik heb veel ervaring met de technieken van het medium film”, leg de kunstenares uit. Oorspronkelijk was de film bedoeld als klein project voor een expositie die op 29 april in Westerbork opent. “Maar het werd al snel groter. Na de première op het IDFA werd ik benaderd door een ontzettend aardige vrouw uit de filmwereld die voorstelde dat ik met de film een paar theaters aan zou doen.”
Het animo was groter dan ze hadden verwacht: al vanaf half februari trekt Verlies Niet De Moed zeer goed gevulde zalen. De vraaggesprekken na de voorstelling, die worden geleid door haar man Freek, zijn heel intens. “Er lopen nog zoveel families rond in Nederland die worstelen met een onverwerkt of onbesproken oorlogsverleden”, legt De Jonge uit. “Dat gaat niet alleen om joodse gezinnen, zoals bij ons het geval is. Maar ook om ouders of grootouders die in een jappenkamp hebben gezeten. Of slachtoffers uit de Balkanoorlog, of ouders die ooit uit Iran zijn gevlucht. Het is een heel universeel probleem dat uiteindelijk niets met het jodendom te maken heeft.”
Het verhaal moet nog steeds worden verteld, vindt de regisseur. “We moeten voorkomen dat de volgende generatie op een zelfde manier beschadigd raakt zoals met ons in gebeurd”, knikt ze. De Jonge leest de kranten en is bang 'dat er geen barst is veranderd': "Uitspraken van mensen als Wilders, die zegt dat bepaalde groepen niet het recht hebben om in dit land te bestaan, doen mij keer op keer herinneren aan de dingen die mijn ouders in de oorlog moesten horen.”
Ze denkt erover om de film aan te bieden in lespakketten voor scholen. “Ik merk dat veel docenten zeventig jaar bevrijding aangrijpen om extra aandacht aan de Tweede Wereldoorlog te geven. Dat is een goede zaak: de kennis van wat er toen is gebeurd, moet niet verloren gaan omdat de generatie van de directe slachtoffers langzaam uitsterft.”
