Column Marc van der Linden – Onrust in andere landen slecht voor Oranjes
01/02/2021
Het grootste gevaar voor de toekomst van een monarchie is desinteresse. Zodra de bevolking niet meer geïnteresseerd is in het wel en wee van de leden van het vorstenhuis, zal het snel gedaan zijn met een monarchie. Dat weet men ten paleize ook. De mensen in een koninkrijk moeten zich verbonden voelen met hun koningshuis. Ze moeten er trots op zijn, erop vertrouwen en het systeem van een monarchie prettiger vinden dan dat van een republiek. Dat laatste is een belangrijk punt, want waar je in een republiek eens in de vier of vijf jaar naar de stembus moet om alweer een nieuw staatshoofd te kiezen, zit een koning of koningin vaak meer dan dertig jaar op de troon. Koningin Elizabeth zal er volgend jaar zelfs zeventig jaar als staatshoofd op hebben zitten. Monarchieën zorgen doorgaans voor continuïteit, aanzien en rust. Kijk maar naar met name de koninkrijken in Noord-Europa. Het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland, Denemarken, Noorwegen en Zweden zijn welvarende landen met een stabiel politiek klimaat. Dat is niet de verdienste van de royals natuurlijk, maar als je alleen naar Nederland kijkt, dan weet je hoeveel onrust presidentsverkiezingen teweeg zouden brengen. Eerst komen alle partijen met een eigen kandidaat, zodat er na de verkiezingen geen duidelijke winnaar naar voren komt. Er zijn dan nog minimaal twee rondes nodig om een uiteindelijke winnaar te bepalen. Dat is dan altijd op zijn best de tweede keuze voor het overgrote deel van Nederland. Want alleen het percentage van de eerste stemmingsronde vertelt hoeveel Nederlanders er echt achter hem of haar stonden. En dat is maar één facet waarmee je de
monarchie kunt verdedigen.
Het sterkste punt komt echter van de republikeinen: het koningschap is niet democratisch. Het is inderdaad bizar dat je het feit dat je staatshoofd wordt alleen maar te danken hebt aan je geboorte. Aan de andere kant wordt een toekomstige koning of koningin zo wel vanaf de geboorte opgeleid voor die belangrijke rol. En daar komt dan weer de emotie bij kijken. Als je volwassen was toen er een troonsopvolger werd geboren, heb je die je hele leven lang gevolgd. Van baby naar peuter, vervolgens naar kind en puber en dan als volwassene. Je bent, via tv of internet, bij het huwelijk en de doop van de volgende generatie. Je leeft mee met het wel en wee. En dan kan er weleens een schandaaltje zijn of iets gebeuren wat boos maakt, maar de jarenlange band zorgt voor een basis die niet zo snel verloren gaat. Maar wanneer gaat het mis? Als er geen interesse meer is. Of als er te veel gedoe is of de kosten de pan uit rijzen. Hoe meer onrust er rondom koningshuizen is, hoe slechter dat ook voor de Oranjes zal zijn. Ook al kunnen ze niets doen aan de smeergeldaffaire van Juan Carlos, de seksbeschuldigingen aan het adres van prins Andrew en de vlucht van Harry en Meghan naar Amerika, toch straalt het af op elke monarchie. Te veel schandalen en de kans bestaat dat alle royals als een bende zakkenvullers en non-valeurs worden gezien. Rust in de tent houden is het allerbelangrijkste. En zorgen dat, zodra het weer kan, het koningspaar volop in het land kan worden gezien. Dat videobellen is een prachtige oplossing als vervanging voor reizen of vergaderingen, maar het moet absoluut geen blijvertje zijn. Er is niemand die op het puntje van de stoel gaat zitten voor die gesprekken. Een koning en een koningin horen tussen de mensen te staan. En zij zouden zelf niets liever willen, dát weet ik zeker.